དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་གི་ཡི་གེར་དཔྱད་པ། གཉིས།

བཙན་པོ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བརྩན་སྐབས་ཀྱི་ཇག་རོང་དགའ་ལྡན་བྱིན་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་གི་

དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་གི་ཡི་གེར་དཔྱད་པ།

མུ་འགོད་གཉིས་པ།

ཡོང་ཁུངས།བོད་ལྗོངས་ཞིབ་འཇུགརྩོམ་པ་པོ།ལྷ་མཆོག་རྒྱལ།

གཉིས་པ།དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་ཡི་གེའི་ནང་དོན་ལ་དཔྱད་པ།

བོདཀྱྀལྷབཙནཔོཁྲིལྡེགཙུགབརྩནབཙན་པོ་འདི་ནི་ཡབ་འདུས་སྲོང་མང་པོ་རྗེ་རླུང་ནམ་འཕྲུལ་གྱི་རྒྱལ་པོ་དང་ཡུམ་མཆིམས་བཟའ་བཙན་མོ་རྟོག་གེའི་སྲས་སུ་འཁྲུངས་ཤིང་།དགུང་ལོ་དྲུག་ཅུ་རྩ་གསུམ་བཞེས་སྐབས་ཡར་འབྲོག་སྦྲ་ཚལ་དུ་ཆིབས་སྒྲོན་པས་གྲོངས།ཆོས་འབྱུང་དེབ་ཐེར་མང་ཆེ་བར་བཙན་པོ་འདི་ཉིད་སྐུ་ཆུང་དུས་ནས་སྨྲ་ར་ཡོད་པ་དང་བགྲེས་ཉམས་ཆེ་བས་མཚན་ལ་མེས་ཨག་ཚོམ་བཏགས་པ་དང་།བཙན་པོ་འདིའི་སྲས་ལྗང་ཚ་ལྷ་དབོན་ལ་རྒྱ་བཟའ་གྱིམ་ཤིང་ཀོང་ཇོ་ཁབ་ཏུ་བསུས་ཀྱང་རྒྱལ་བུས་འཕང་ཐང་དགེ་རར་མཚན་མོ་རྟ་བརྒྱུགས་ནས་ཐང་ལ་འཕངས་ཏེ་འདས་པས།བུའི་མནའ་མ་བཙན་པོ་རང་གིས་བཞེས་པར་བཤད།འོན་ཀྱང་ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་དང་ཞོལ་རྡོ་རིང་ཕྱི་མ་ལྟར་ན་འབྲུག་གི་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ704ལོར་བཙན་པོ་འདི་ཡབ་ཁྲི་འདུས་སྲོང་འཇང་ཡུལ་ནས་འདས་པའི་ལོ་དེར་འཁྲུངས་པ་དང་།སྤྱི་ལོ754རྟ་ལོ་ཡས་མས་ལ་བློན་ཆེན་འབལ་ལྡོང་ཙབ་དང་ལང་མྱེས་ཟིགས་གཉིས་གློ་བ་རིངས་ནས་བཀྲོངས་པས་དགུང་ལོ་ལྔ་བཅུ་ཡས་མས་ལས་བཞུགས་མ་ཐུབ།ཆོས་འབྱུང་དེབ་ཐེར་དང་ཡིག་རྙིང་ལས་གང་ཞིག་གི་བཤད་ཚུལ་འགྲིག་པའི་ཐད་ལ་བློ་དམན་བདག་ལ་ཁ་ཚོན་གཅོད་པའི་སྤོབས་པ་མེད་མོད།རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་མཁས་པ་དག་གི་གནད་དོན་ཐད་ཀྱི་དཔྱད་འབྲས་དང་།རྒྱའི་ཡིག་ཚང་དག་གི་ལོ་ཚིགས་ལའང་ཟུར་བལྟ་བྱས་ན་ཡིག་རྙིང་གི་བཤད་ཚུལ་ལ་བདེན་ངེས་ཆེ་བར་སྙམ།

མཅེདཀྱིསྐུཡྣོདུབསྔོསྟེཿའདིའི་དོན་ནི་བཙན་པོ་གཅེན་ལྷ་བལ་པོ་དང་གཅུང་མེས་ཨག་ཚོམ་སྐུ་མཆེད་གཉིས་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་བརྟན་ཅིང་སྐུ་ཚེ་རིང་བའི་དོན་དུ་བསྔོ་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན།ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་ཏུ་མཐོང་བའི་བསྔོ་ཡིག་ནི་ཕལ་ཆེར་བཙན་པོ་རལ་པ་ཅན་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐབས་སུ་བྱུང་བ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ཏེ།དཔེར་ན་མཚུར་ཕུའི་རྡོ་རིང་དུ་“བཙན་པོ་ལྷ་སྲས།ཁྲྀ་གཙུག་ལྡེ་བརྩན་འཕྲུལ་གྱི་བཀའ་དྲྀན།ཞང་ཉ་སྟོ་ལ་ཆེད་སྩལད་པས་བཀའ་དྲྀན་ཆེན་པོ་གསབ་པའྀ་ཕྱིར།།བཙན་པོ་སྐུ་ཡོན་དུ་བསྔོས་ཏེ་”②ཞེས་པ་དང་།ཡང་གཏེར་ཡིགP.T999དུ་“ལྷ་སྲས་ཁྲི་གཙུག་ལྡེ་བཙན་གྱི་སྐུ་ཡོན་དུ།།ཤ་ཅུར་རྒྱ་བོད་གྱྀ་དར་མ་ཚེ་དཔག་མྱེད་པ་བཞེངས་”ཞེས་པ།“བཙན་པོ་ལྷ་སྲས་འུའི་དུན་བརྟན་ཀྱྀ་སྐུ་ཡོན་དུ་བསྔོ་བའི་སྨོན་ལཾ་གསོལ་པཱ།།”③ཞེས་པ་སོགས་ལྟར་བསྔོ་ཡིག་དེ་དག་གི་ཚིག་འགྲོས་དང་ནང་དོན་ཕལ་ཆེར་གཅིག་འདྲ་ཡིན།སྔོན་ཆད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཆོས་འབྱུང་དུ་བཙན་པོ་མེས་ཨག་ཚོམ་ལ་གཅེན་ལྷ་བལ་པོའམ་ལྷ་བལ་ཕོ་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་ཚུལ་ཀུན་ནས་གླེང་མ་མྱོང་མོད།འོན་ཀྱང་།མི་ལོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱར་ཉེ་བའི་ཡར་སྔོན་གྱི་དྲིལ་བུའི་ཁ་བྱང་གི་དན་རྟགས་འདི་དང་ལོ་རྒྱུས་རྒན་པོས་སྨྱུག་རྩེས་མ་རེག་པའི་ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་གི་ལོ་ཚིགས་ཀྱི་བདེན་དཔང་ལས་བཙན་པོ་གཅེན་གཅུང་དེ་གཉིས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་མི་གསལ་སེང་རས་ཀུན་ནས་ཕྱེ་བ་ཡིན།དེ་ཡང་ཐོག་མར་བཙན་པོ་གཅེན་ལྷ་བལ་པོའི་འཁྲུངས་འདས་དང་མཛད་རྗེས་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་དབྱེ་ཞིབ་ཅུང་ཟད་བྱེད་དགོས་ཏེ།བཙན་པོ་འདིའི་འཁྲུངས་འདས་ཀྱི་དཔྱད་གཞིར་འཕེར་བའི་ཡིག་ཆ་མང་པོ་མེད་མོད།ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་གི་བཙན་པོ་རིམ་བྱུང་གི་ལོ་ཚིགས་གནད་བསྡུས་ན།སྦྲུལ་གྱྀ་ལོ་ལ་བབ་སྟེ།།(སྤྱི་ལོ705)བཙན་པོ་སྲས:རྒྱལ:གཙུག་རུ་དང་།པྱྀ་ཁྲྀ་མ་ལོད:དྲོན་ན་བཞུགས།ལྡེག་རེན་པའ:མནོན:སྣང་གྲགས:དང་།ཁེ་རྒད་མདོ་སྣང་ལས:སྩོགས:པ:ལོག་སྟེ:བོན་མོ:ན་ལ་ཙེར:ལྡེག་རེན་པ་ལོག་པ་རྣམས:བཀུམ།པོང་ལག་རང་དུ:བཙན་པོ་གཅེན་ལྷ་བལ་པོ་རྒྱལ་ས་ནས་:ཕབ།བཙན་པོ་ཡབ:ཁྲི་འདུས་སྲོང་གྱྀ:དཔུར།མེར་ཀའི་རྀང:ཁང་ན་བཞུགས།དགུན་བཙན་པོ་རྒྱལ:གཙུག་རུ་དང་།པྱྀ་ཁྲྀ་མ་ལོད་ཞུར་ན་བཞུགས།ཁུ་ང་(ཁུ)མང་པོ་རྗེ་ལྷ་ཟུང་།བློན་ཆེན་པོར་བཀའ་སྩལད།དེའི་རྗེས་ལ:གླིང་རིངས་ཙལདུ་:ཁུ་མང་པོ་རྗེ་ལྷ་ཟུང་།ལ:བཀྱོན་ཕབ།དབའས:ཁྲི་གཟིགས:ཞང་ཉེན:བློན་ཆེན་ཕོར་:བཀའ་སྩལདེ།སེརྀབ་ལོག་པར་ལོ་གཆྀག”④ཅེས་པ་ལྟར་བཙན་པོ་ཡབ་ཁྲི་འདུས་སྲོང་སྤྱི་ལོ་704ལོར་འཇང་ཡུལ་ནས་སྐུ་གཤེགས་རྗེས་ལྷ་སྲས་ཆེ་བ་བལ་བོ་རྒྱལ་སར་བཀོད་ཡོད་ཀྱང་ལོ་གཅིག་ཙམ་གྱི་རྗེས་ནས་ཁོང་རྒྱལ་ས་ནས་ཕབ་ཚུལ་གསལ་བ་མ་གཏོགས།སྐུ་འཁྲུངས་འདས་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་ཞིག་མེད་པ་རེད།ཡིན་ན་ཡང་བཙན་པོ་སྐུ་གོང་མ་དག་གིས་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་སྐབས་དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ཡས་མས་(སྲོང་བཙན་དང་མང་སྲོང་གཉིས་ཀྱིས་བཅུ་གསུམ་ཐོག་ཏུ་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་པ་དང་འདུས་སྲོང་གིས་བཅུའི་ཐོག་རྒྱལ་སྲིད་བཞེས་)ཡིན་པ་དེ་དག་ལ་བསྟུན་ན།བཙན་པོ་གཅེན་ལྷ་བལ་པོ་འདི་སྤྱི་ལོ་614ཡས་མས་ལ་འཁྲུངས་ངེས་པ་དང་།འདས་ལོ་ནི་བྱི་བ་ལོ་སྟེ་སྤྱི་ལོ712ལོར་“བཙན་པོ་མཚན་རྒྱལ་:གཙུག་རུ་ལས།ཁྲྀ་ལྡེ་གཙུག་རྩན་དུ་གསོལད་”ཞེས་བཙན་པོ་མེས་ཨག་ཚོམ་སྐུ་ཆུང་དུས་ཀྱི་མཚན་རྒྱལ་གཙུག་རུ་དེ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བཙན་དུ་གསོལ་བའི་རྗེས་ཀྱི་མི་རིང་བའི་ལོ་ག་གེ་མོ་ཞིག་ལ་རེད་ཟེར་བ་ལས་འདི་ཡིན་ཁ་ཚོན་གཅོད་དཀའ་བ་རེད།

ཞངལྷསྒྲརྒྱལསླེབསསྤདདྲིལ་བུ་འདིའི་འགྲོ་སོང་འབུལ་མཁན་གྱི་ཡོན་བདག་ཞང་བློན་ལྷ་སྒྲ་རྒྱལ་སླེབས་ཕ་བུ་སྟེ།བཙན་པོ་ཁྲི་ལྡེ་གཙུག་བཙན་སྐུ་འཚོ་རིང་གི་སྤྱི་ལོ་704ནས་སྤྱི་ལོ་755བར་གྱི་ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་གི་ལོ་ཚིགས་གནད་བསྡུས་ན་ཞང་གི་ཐབས་ཅན་གྱི་བློན་པོ་དྲུག་གི་མིང་ཡོད་པའི་ནང་དང་།ཏུན་ཧོང་གཏེར་ཡིག་ཁྲོད་ཀྱི་《བཙན་པོ་ལྡེ་བྲུ་བོ་གནམ་གཞུང་ནས་བཟུང་བའི་བློན་པོ་བྱས་པའི་རབས་》གང་ན་ཡང་ཞང་ལྷ་སྒྲ་རྒྱལ་སླེབས་ཟེར་བའི་བློན་པོ་ཞིག་མེད་པས།འདི་ཉིད་སྐབས་དེའི་གོ་གནས་ཆེས་མཐོ་བའི་བློན་པོའི་གྲས་མིན་ཡང་།བོད་མཐའ་ཁུལ་གྱི་བློན་པོ་དབང་ཅན་ཞིག་ཡིན་པ་གླེང་མེད་ཡིན་ལ།ཁྱད་པར་ཏུ་ཁོང་ཕ་བུ་གཉིས་ཀྱིས་རྒྱ་དང་ལི་ཡུལ་སོགས་མི་རིགས་གཞན་ནས་ཐུབ་བསྟན་གྱི་ཆོས་ལུགས་ནང་འདྲེན་བྱེད་པའི་བྱ་གཞག་ལ་མཛད་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག་གནང་ཡོད་ཚོད་རེད།

ཇགརོངདགཱལྡནབྱིནཅེནགཙུགལགཁངཇག་རོང་དགའ་ལྡན་བྱིན་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་སྟེ།ཇག་རོང་ཞེས་པ་ས་མིང་སྟེ་གནའ་དུས་དཔའ་རིས་གཞུང་དྲུག་དུ་གྲགས་པའི་ནང་གསེས་ཀྱི་ལུང་གཞུང་ཞིག་ཡིན།དགའ་ལྡན་བྱིན་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་ཞེས་པའི་དགོན་སྡེ་འདི་བཞེངས་པའི་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཞིང་དུས་འཁྲུག་སོགས་ཀྱི་གླིང་ལོག་དུ་མ་བྱུང་རྐྱེན་མཆོད་གཞིས་ལ་འཕོ་འགྱུར་མང་བ་དང་དགོན་མིང་ཡང་འགྱུར་ཡོད་པ་སོགས་ད་ལྟ་གང་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་མིན་གསལ་པོ་ཞིག་མི་ཤེས་མོད།ཇག་རོང་གཞུང་འདི་ན་ཡར་ལུང་དགོན་ཞེས་པ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་འདི་ཕྱོགས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་གཞན་ལས་ལོ་རྒྱུས་རིང་བས་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་སུ་བཞེངས་པའི་དགའ་ལྡན་བྱིན་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་དེ་ཡར་ལུང་དགོན་འདིའི་རྨང་གཞི་ཡིན་ཤས་ཆེ་སྟེ།དགོན་འདི་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་དགོན་རྙིང་དང་དགོན་གསར་གཉིས་ཀྱི་དུས་རིམ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་།དགོན་རྙིང་ནི་དུས་འཁྲུག་དབང་གིས་མེ་ལ་ཐིམ་ནས་ཤུལ་མེད་དུ་གྱུར་ཟིན་པ་དང་།དགོན་གསར་ནི་ད་ལྟ་དཔའ་རིས་རང་སྐྱོང་རྫོང་གི་ཆ།ཇག་རོང་སྲིབ་ཀྱི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པ།རྫོང་མཁར་ནས་ནུབ་བྱང་གི་ཕྱོགས་སུ་སྤྱི་ལེ་བཅོ་ལྔའི་མཚམས་ན་མཆིས།དགོན་འདིའི་ཆགས་ཡུལ་ནི་ཇག་རོང་དང་ཡར་ལུང་གཞུང་ཆུ་གཉིས་འདྲེས་མཚམས་སུ་གནས་པས་ཡོངས་གྲགས་སུ་ཡར་ལུང་དགོན་ཞེས་པའི་མིང་འདི་བྱུང་།《མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང་》དུ་དགོན་འདིའི་མིང་ལ་ཇག་རོང་ཡར་ལུང་ཐུར་ཆེན་དགོན་དགའ་ལྡན་བྱམས་པ་གླིང་ཞུ་ཞིང་།《སུམ་པའི་ཆོས་འབྱུང་》དུ་དགའ་ལྡན་ཆོས་སྡིང་ཞེས་འབྱུང་།དགོན་འདི་ནི་ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་བཀྲ་ཤིས་ལྷུན་པོའི་ཁྲི་ཐོག་བཞི་པ་པཎ་ཆེན་ཡེ་ཤེས་རྩེ་མོའི་སྐྱེ་བ་རྟ་ནག་པ་ཀུན་དགའ་རྣམ་སྲས་ཀྱི་ཡང་སྲིད་དགོན་ལུང་གི་མཁན་པོ་ཉེར་གསུམ་པ་རྟ་ནག་སྤྲུལ་སྐུ་ཀུ་ཤྲི་བློ་བཟང་བསྟན་པ་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མས་བཏབ་པར་བཤད་ཡོད་ལ།དཔའ་རིས་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོས་མཛད་པའི་《ཆོས་སྡེ་ཆེན་པོ་ཡར་ལུང་ཐོས་བསམ་དར་རྒྱས་གླིང་གི་ལོ་རྒྱུས་དཀར་ཆག་རབ་གསལ་མེ་ལོང་》ཞེས་པར།(རྟ་ནག་སྤྲུལ་སྐུ་བློ་བཟང་བསྟན་པ་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་)“ལྕགས་སྦྲུལ་(སྤྱི་ལོ་1701)ལོར་དགོན་ལུང་གི་མཁན་ཁྲིར་བཞུགས་རྗེས་ཕྱོགས་འདིར་ཆར་འབེབས་ལན་གཉིས་མཛད་པ་ཙམ་ལས་ཆོས་སྡེའི་འཆད་ཉན་མཛད་ལོང་ཆེར་མ་བྱུང་འདུག”⑤ཅེས་པར་བརྟགས་ན།ཁོང་གིས་དགོན་པ་བཏབ་དུས་ཆེས་སྔ་ན་ཡང་སྤྱི་ལོ་1650ཡས་མས་ཀྱི་སྔོན་ལ་འདེད་མི་ཐུབ་པ་རེད།དེ་ལྟར་ན་དགོན་འདི་བཙན་པོའི་དུས་སྐབས་ནས་བཏབ་ཡོད་པ་ཞིག་ལ་ཡར་འདེད་མི་ཐུབ་སྙམ་མོད།དགོན་འདིའི་རྟེན་གྱི་ཁྲོད་ན་ད་ལྟ་བར་ཡོད་པའི་ཏ་མིང་ཡུང་ལོ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་ལོ་བཅུ་བདུན་(སྤྱི་ལོ་1412)ལོར་བརྐོས་པ་མཆན་དང་བཅས་པའི་རྗེ་བཙུན་འོད་ཟེར་ཅན་མའི་རྡོ་སྐུ་དང་།གོང་གི་དཔའ་རིས་བློ་བཟང་གི་ཕྱག་རྩོམ་དུ་“ཏ་མེང་ཡུང་ལོ་རྒྱལ་པོའི་ཁྲི་ལོ་བཅོ་ལྔ་བར།ཡར་ལུང་དགོན་པའི་བྲག་སྒོའི་སྐེད་ན་རྗེ་བཙུན་བྱམས་པའི་རྡོ་སྐུ་ཆེན་མོ་རང་བྱུང་དུ་གྲགས་པར་ཇེ་གསལ་དུ་བརྐོས།མ་ནི་རང་བྱོན་འབུར་དུ་དོད་”ཅེས་བྱུང་བ་སོགས་ལ་གཞིགས་ན།ཀུ་ཤྲི་བློ་བཟང་བསྟན་པ་ཆོས་ཀྱི་ཉི་མ་འཚོ་གཞེས་དུས་སྐབས་ཀྱི་སྔོན་ནས་དགོན་པ་འདི་ཡོད་པ་བདེན་དཔང་བྱེད་ཐུབ།དེ་ལྟར་ན་《མདོ་སྨད་ཆོས་འབྱུང་》སོགས་སུ་རྟ་ནག་སྤྲུལ་སྐུས་དགོན་པ་བཏབ་ཅེས་བྱུང་བ་དེ་ནི།དོན་དམ་དུ་སྔར་གྱི་དགོན་རྙིང་ཇག་རོང་དགའ་ལྡན་བྱིན་ཆེན་གཙུག་ལག་ཁང་རྒྱ་བསྐྱེད་བྱས་པའམ་ཡང་ན་དམག་འཁྲུག་སོགས་ཀྱི་དབང་གིས་དགོན་པར་གཏོར་བཤིག་ཐེབས་པར་ཉམས་གསོ་བྱས་པའི་དོན་ཡིན་ཤས་ཆེ།ལོ་རྒྱུས་ཐོག་དགོན་པ་འདིར་གཏོར་བཤིག་ཐེངས་མང་ཐེབས་ཡོད་ཚོད་དུ་སྣང་མོད།སྔོན་ཆད་ཀྱི་གནས་ཚུལ་བཀོད་པའི་དཔྱད་གཞི་མེད་པས་གསལ་པོར་རྟོགས་ཐབས་བྲལ།ལོ་རྒྱུས་ཐོག་དངོས་སུ་བཀོད་ཡོད་པ་ནི་དགོན་རྙིང་འདི་སྤྱི་ལོ་1723ལོ་སྟེ།གོང་མ་ཡུང་ཊིང་ཁྲི་ལོ་དང་པོ་ཆུ་ཡོས་ལོར་མཚོ་སྔོན་པོའི་ཉེ་འདབས་སུ་གནས་པའི་སོག་པོ་ཨོ་རོད་ཚོ་བཞིའི་ནང་གསེས་ཧོ་ཤོད་ཚོ་པའི་ཆིན་ཝང་བློ་བཟང་བསྟན་འཛིན་གྱིས་མཚོ་སྔོན་བོད་སོག་གི་སྣེ་དྲངས་ནས་ཆིན་གོང་མར་ངོ་ལོག་བྱེད་སྐབས་ཉན་ཀན་ཡོའི་དམག་དཔུང་གིས་མེར་བསྲེགས།དཔའ་རིས་བློ་བཟང་རྒྱ་མཚོའི་གསུང་རྩོམ་དུ་དགོན་པ་བསྐྱར་བཞེངས་མཛད་མཁན་ནི་རྒྱལ་དབང་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་ཡིན་པར་བཤད་ཅིང་།“རྒྱལ་དབང་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་ཞེས་བགྱིས་ན་མཚན་མངོན་ཆེས་ཤིང་།དུས་དེར་དགག་བྱ་ཆེ་བས་གསང་བར་མཛད་པའི་མཚན་ལ་དྭགས་པོ་བླ་མའམ་ཨ་ལགས་ཤ་རྒྱལ་སྲས་ཀུན་གྲོལ་ནོ་མོན་ཧན་སོགས་སུ་འབོད།དཔའ་རིས་ཇག་རོང་པས་འདིའི་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་ལ་ཨ་ལགས་ཤ་རྒྱལ་སྲས་ཚང་དུ་འབོད”⑥ཅེས་བཀོད་ཡོད།རྒྱལ་སྲས་ཚང་གིས་དངུལ་སྲང་བརྒྱ་ཕྲག་འགའ་བཏང་གནང་ནས་དགོན་བསྐྱར་འདེབས་ཀྱི་ས་ཉོས་པ་དང་།ཤིང་འབྲུག་(སྤྱི་ལོ1724)ལོར་ལྟོ་འཕྱེའི་ཐིག་དང་ས་བརྟག་བསླང་སོགས་རྒྱུད་སྡེ་ནས་བཤད་པ་ལྟར་གནང་ནས་དབུ་བརྩམ་པར་མཛད་ཀྱང་།དེ་དུས་ད་དུང་དམག་འཁྲུག་མཇུག་སྒྲིལ་མེད་པས།མེ་ལུག་ལོ་(སྤྱི་ལོ་1727)བར་འགོར་འགྱང་བྱུང་ནས་ད་གཟོད་དགོན་པ་བཞེངས་འགོ་རྩོམ་ཐུབ་པ་དང་།ཡུང་ཊིང་ཁྲི་ལོ་བརྒྱད་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1730ལ་ཡོངས་སུ་འགྲུབ།བསྐྱར་བཞེངས་བྱས་པའི་དགོན་མིང་ལ་ཐོས་བསམ་དར་རྒྱས་གླིང་དུ་བཏགས་ཤིང་།གོང་མས་དགའ་ལྡན་ལེགས་ཚོགས་གླིང་དུ་བསྔགས།དགོན་གནས་དེ་རྒྱ་བོད་འདྲེས་མའི་ས་ཁུལ་དུ་ཡིན་པས་རྒྱ་སྐད་དུ་ཧྲི་མན་ཟི(石门寺)དང་དྭགས་པོ་བླ་མའི་མཚན་གྱིས་དྭགས་པོ་དགོན་(大宝寺)ཡང་ཟེར།དེ་ལྟར་ལྷ་བཟང་ཁང་གིས་ཁྲི་ལས་ཕབ་པའི་རྒྱལ་དབང་ཚངས་དབྱངས་རྒྱ་མཚོ་སྟེ་མི་མངོན་པའི་མཚན་ལ་དྭགས་པོ་བླ་མའམ་ཨ་ལགས་ཤ་རྒྱལ་སྲས་ཀུན་གྲོལ་ནོ་མོན་ཧན་ཞུ་བས་དགོན་པ་བསྐྱར་བཞེངས་གནང་རྗེས།ལོ་ངོ་ཉི་ཤུ་རྩ་ལྔའི་རིང་དགོན་བདག་དང་ཁྲི་པ་གཅིག་ལྕོགས་སུ་མཛད་ཅིང་།རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་སྟག་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1746ལོའི་ཟླ་དྲུག་པའི་ཚེས་ཉེར་དྲུག་ཉིན་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས།བླ་མ་དེའི་རྗེས་ནས་སྤྱི་ལོ་1959བར་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་བྱོན་ཞིང་ཁོང་རྣམ་པས་དགོན་པ་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ལ་མཛད་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞགདགོན་པ་བསྐྱར་བཞེངས་བྱས་ནས་ལོ་བརྒྱ་དང་སོ་དྲུག་སོང་བའི་ཐོང་ཀྲི་ཁྲི་ལོ་ལྔ་པ་སྟེ་སྤྱི་ལོ་1866ལ་ཀཱ་ཅིའི་མཱ་ཀྲན་ཨོ་(马占鳌)ཞེས་པའི་དམག་དཔུང་གིས་དཔའ་རིས་ཀྱི་ཡུལ་མི་ཁྲི་ཚོ་དགུ་དམར་གསོད་བྱས་ཤིང་དགོན་པ་མེ་བསྲེག་བཏང་བས་ཡང་ཐེངས་གཅིག་འཇིག་པར་བྱས།